Open Mobile Menu

SPECET

Fokat janë pjesë e grupit të gjitarëve mishëngrënës të quajtur Pinnipedia, i cili përfshin të gjitha llojet e fokave, luanëve të detit dhe lopën e detit. Fokat e para u shfaqën në faqen e tokës rreth 20 milionë vjet më parë. Por, përpara se të evoluonin në grabitqarët kryesorë detarë, paraardhësit e fokave jetonin në tokë dhe ishin mishngrënës. Prandaj, foka konsiderohet të jetë e lidhur ngushtë me disa gjitarë tokësorë, si arinjtë! Siç tregohet nga emri Pinnipedia, këto kafshë kanë lopata  në vend të këmbëve, të cilat janë përshtatur mirë me nevojat e jetës së tyre ujore.

Pjesa më e madhe e fokave preferojnë klimën e ftohtë dhe jetojnë në zona afër poleve. Megjithatë, disa specie janë përshtatur me klimat më të buta dhe të ngrohta, si luani i detit në Kaliforni, foka Havane dhe foka e Mesdheut (Monachus monachus), e cila është foka më e rrallë në Tokë.

Prania dhe roli i fokës së Mesdheut në kulturën e lashtë njerëzore është dokumentuar edhe në mënyra të tjera. Fokat janë paraqitur në monedha të shekullit të VI p.e.s. qyteti antik i Phocaea (Azia e Vogël e sotme), i cili u emërua sipas species. Një vazo e lashtë e viteve 520 – 510 p.e.s. tregon një hero mitik që lufton një përbindësh deti në prani të një foke mesdhetare. Një nga provat më mbresëlënëse u gjet në ishullin Rodos, ku në vitin 1999, një gërmim arkeologjik zbuloi një vend varrimi ku anëtarët e një familjeje të pasur u varrosën me ceremoni me një fokë të Mesdheut.

Kolonitë e mëdha të fokave, të cilat u përshkruan aq shpesh në antikitet, u zhdukën  gjatë kohës romake për shkak të përdorimit të mishit, lëkurës dhe vajin të tyre. Herë pas here, fokat përdoreshin edhe për të argëtuar turmat në arenat romake. Fokat e Mesdheut morën emrin e tyre në 1779 nga natyralisti gjerman Johann Hermann, i cili e përshkroi specien nga një ekzemplar i ekspozuar në Muzeun e Strasburgut. Hermann e quajti specien e re Phoca monachus nga fjala greke μοναχός (d.m.th. fokë), për shkak të ngjashmërisë së lëkurës së fokës me petkun e një murgu katolik. Emri shkencor u përditësua në vitet e mëvonshme në Monachus monachus pasi kërkimet treguan se fokat janë pjesë e një gjinie unike taksonomike të fokave subtropikale.